POP3 maatregel Kavelruil belangrijk voor de landbouw
Kavelruil is wellicht niet het meest in het oog springende instrument van POP3, maar het is wel een belangrijk instrument voor de landbouw.
Als percelen dichter bij huis liggen worden kosten bespaard, neemt de verkeersveiligheid toe, kunnen melkveehouders efficiënter weiden en kunnen akkerbouwers de controles van hun gewassen makkelijker uitvoeren. Vaak worden met dit instrument tegelijkertijd doelen op het gebied van natuur, water en biodiversiteit gerealiseerd.
Verslechtering landbouwstructuur
Op veel plaatsen in Nederland is de landbouwstructuur in de loop der tijd verslechterd door onder ander transacties van gronden. De Commissie Grondgebondenheid* noemt een betere verkaveling niet voor niks een belangrijk actiepunt voor de melkveehouderij. Dicht bij huis gelegen kavels zijn overigens van belang voor alle grondgebonden sectoren.
POP3 projecten in uitvoering en in voorbereiding
POP3 draagt bij aan een verbetering van de verkavelingssituatie. Over het hele land zijn inmiddels 23 projecten gestart. Hier blijft het niet bij: in verschillende provincies zijn openstellingen in voorbereiding of in procedure.
Met de huidige projecten in uitvoering wordt circa 9.000 ha geruild. Hiermee is een subsidiebedrag van ruim € 18 miljoen gemoeid. Veel van de projecten nemen ook andere doelen mee, zoals afronding van natuurgebieden en verbetering van de waterkwaliteit en –kwantiteit.
Verkavelen voor Groei
Eén van de methoden voor het uitvoeren van een vrijwillige kavelruil is ‘Verkavelen voor groei’. Het Kadaster heeft in samenwerking met LTO-Nederland deze methode ontwikkeld.
Jaap van Doesburg van het Kadaster zegt hierover: “Het ruilplan wordt door de gezamenlijke grondeigenaren en -gebruikers gemaakt. We werken daarbij volgens het principe dat er een win-win situatie moet ontstaan voor alle betrokken partijen. Door deze aanpak kunnen we ook snel werken; de doorlooptijd van een volledig kavelruilproject bedraagt gemiddeld één jaar.” Het vertrekpunt bij ‘Verkavelen voor groei’ is dat de deelnemers op gelijkwaardige en transparante manier afspraken met elkaar maken. Dit gebeurt onder begeleiding van een onafhankelijke gespreksleider.
Er wordt een vast proces gevolgd
De methode 'Verkavelen voor groei' volgt een vaste procedure. Van Doesburg: “Een belangrijk onderdeel is de werksessie. In één dag wordt dan door alle betrokkenen de puzzel gemaakt en een ruilplan opgesteld. Dit gebeurt letterlijk met de kaarten op tafel. Alles wat op tafel plaats vindt wordt direct in de computer opgeslagen en doorgerekend. Met een beamer kan iedereen meekijken wat het effect is van de gekozen uitwerking.”
Winst voor iedereen
‘Verkavelen voor groei’ is niet alleen bruikbaar voor de verbetering van de landbouwstructuur, maar ook -waar mogelijk en nodig- voor de realisatie van andere doelen, zoals waterberging of windmolens. Ook zorgt het verbeteren van de verkavelingssituatie voor meer verkeersveiligheid. Een betere verdeling van de landbouwgronden betekent immers dat er minder landbouwverkeer op de openbare weg aanwezig is.
Commissie Grondgebondenheid
LTO Nederland en de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) hebben de Commissie Grondgebondenheid ingesteld die als opdracht had een advies uit te brengen over invulling van grondgebondenheid in de melkveehouderij.
In april 2018 is het advies “Grondgebondenheid als basis voor een toekomstbestendige melkveehouderij” gepresenteerd. Het advies geeft vier bouwstenen aan die in 2025 bereikt moeten zijn om zo op koers te komen voor een grondgebonden melkveehouderij in 2040. Eén van de vier bouwstenen gaat over een huiskavel met voldoende gras.
