Boer heeft honger naar kennis over bodem

Nieuwsbericht | 21-11-2018 | 10:00

Vijftig boeren lieten zich informeren en rondleiden op het bedrijf van Eikelenboom. De kennishonger blijkt ook uit het Grote Bodemonderzoek dat eerder dit jaar is uitgevoerd.

Kennisoverdracht project Koolstof Kringloop

In verschillende provincies wordt het kennisoverdracht project Koolstof Kringloop van DLV Advies met POP3-subsidie uitgevoerd. Eén van deze provincies is Utrecht, waar de groep deelnemers erg divers is. Deze bestaat uit zowel biologische als gangbare boeren op zand, klei en veengrond. De excursie naar het bedrijf van Eikelenboom staat in het teken van deze kennisoverdracht.

Hoe zorgen voor een levendige kringloop in de bodem?

Het ochtendprogramma bevat twee inspirerende verhalen over hoe je de bodem voor jou kunt laten werken. Onderzoeker Ruben Börge gaat in op de centrale positie van het bodemleven “Schimmels, bacteriën en wormen zijn de motor voor de kringloop in de bodem. Om deze microbiologie goed te gebruiken moet je als boer de principes van mineralisatie begrijpen. De grond bevat veel stikstof, fosfor en sporenelementen. Maar hoe zorg je er voor dat deze mineralen los komen uit de bodem?”.

Adviseur Peter Takens beschrijft de onderdelen die voor de kringlooplandbouw in de melkveehouderij van belang zijn: Kruidenrijk grasland, meer koolstofvastlegging, een betere droogteresistentie, meer biodiversiteit in bodemleven, gezondere rantsoenen en verbeteren van de mest.

Boeren leren van boeren

In een enthousiasmerend betoog vertelt gastheer Matté Eikelenboom hoe hij de bodem op zijn bedrijf verbetert:

• Hij heeft een ligboxenstal met een dichte vloer, waarbij urine en mest gescheiden wordt en waarbij veel stro wordt gestrooid. De mest bevat hierdoor een goede koolstof/stikstof verhouding en het zorgt voor een minimale ammoniakuitstoot.
• Hij fermenteert zijn mest, in plaats van composteren, om verlies van stikstof en fosfor te reduceren.
• Hij zorg voor zoveel mogelijk weidegang, waarbij de koeien elke dag nieuw gras wordt aangeboden. Beweiding is ook goed voor de activiteit van het bodemleven.
• Hij gaat bodemverdichting tegen door juiste bemesting, weidegang en stimuleren van bodemleven. Als de structuur slecht is kan de plant het bodemleven niet stimuleren.
• Hij heeft een deel van zijn grasland ingezaaid met een kruidenmengsel voor meer biodiversiteit boven en onder de grond, diepere beworteling om nutriënten uit diepere gronden op te kunnen halen en beschikbaar te maken voor de gewassen. Met o.a. cichorei (breekt de bodem open), smalle weegbree (levert veel mineralen, positief voor diergezondheid) en klaver (stikstofvoorziening).

In de middag krijgen de aanwezige boeren de gelegenheid  om met eigen ogen te zien wat de keuzes van Eikelenboom betekenen voor de bodem. Deze vorm van peer-to-peer learning is vaak erg effectief. Door Nieuwe Oogst is van deze dag een artikel en een filmpje gemaakt.

Het Grote bodemonderzoek: helft boeren wil bodem verbeteren

Uit het 'Grote Bodemonderzoek', een initiatief van communicatiebureau Jeen en nutriëntenmanagementinstituut NMI, komt naar voren dat ruim de helft van de boeren meer maatregelen wil nemen om de kwaliteit van de bodem te verbeteren. Meer dan driekwart van de boeren geeft aan meer behoefte te hebben aan praktische kennis.

Zowel melkveehouders als akkerbouwers op alle grondsoorten noemen bodemverdichting en een tekort aan nutriënten voor een goede gewasgroei als problemen. Veel boeren willen dan ook méér maatregelen treffen om de bodemkwaliteit te verbeteren.

Inspelen op kennishonger

De behoefte aan meer kennis in de praktijk biedt kansen voor veranderingen. Uit het onderzoek blijkt dat boeren meer over hun bodem willen weten. Zo geeft 70 procent aan interesse te hebben in deelname aan een studieclub over bodembeheer, of in een excursie langs collega's die veel aan bodembeheer doen.

Ongeveer 80 procent van de boeren geeft aan vooral behoefte te hebben aan praktische informatie die zich makkelijk vertaalt naar concrete maatregelen. De demonstratiedag van het project Koolstof Kringloop is een mooi voorbeeld van een aanpak waarmee veel boeren worden bereikt.

De Provincie Utrecht en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling zijn medefinanciers van het project Koolstof Kringloop.