Kleinschalige verwerking van zuivel vlakbij Amsterdam
Een groep boeren van het Agrarisch Collectief Noord-Holland Zuid gaat de eigen zuivel verwerken. Dat doen ze in een fabriek in een bestaand bedrijfspand in Ouderkerk aan de Amstel.
Hier wordt straks melk, yoghurt en kwark geproduceerd. Amsterdam is vlakbij, dus een grote groep afnemers binnen handbereik. De fabriek wordt mede mogelijk gemaakt door POP3 subsidie van de provincie Noord-Holland. Het project is een mooi voorbeeld van een project in het kader van de maatregel fysieke investeringen.
Ontstaan van het project
Amstelland is een waardevol weidevogelgebied waarin zo’n 55 melkveehouders hun bedrijf runnen. Mark Kuiper van Agrarisch Collectief Noord-Holland Zuid vertelt over het ontstaan van het project Amstelgoed Zuivel.
“Het project komt voort uit de goede sfeer in de Agrarische Natuurvereniging de Amstel, die later is opgegaan in Collectief Noord-Holland Zuid. De boeren hebben in dit gebied enthousiast meegedaan aan agrarisch natuurbeheer. En met succes, de vogels doen het redelijk goed. Dan ontstaat de sfeer dat ze een stapje verder willen.
Het idee was om een verdienmodel aan het natuurbeheer vast te knopen. Op dit moment krijgen ze een vergoeding in het kader van Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer (ANLB) als compensatie voor inkomstenderving. Het zou mooi zijn als ze ook nog iets zouden kunnen verdienen aan natuurbeheer.”
Laagdrempelig plan voor boeren
Twintig melkveehouders in Amstelland richtten de coöperatie Amstelgoed Natuurzuivel vorig jaar op. Kuiper “Het is ons gelukt om een systeem te bedenken, waarbij het risico voor de boer om deel te nemen te overzien is. We vragen de boer om een bedrag in te leggen in de coöperatie. Dat is het enige risico dat ze lopen. Een ander voordeel is dat de boeren er niet veel voor hoeven te doen. De coöperatie koopt de eigen melk van Friesland Campina over. De boer levert zijn melk zoals hij altijd al doet. De werkwijze is daarmee laagdrempelig.”
Op de vraag of de coöperatie als het draait nog wil uitbreiden antwoord Kuiper “Op dit moment kan iedereen in principe lid worden. Het is wel zo dat als de coöperatie eenmaal draait dat wel zou kunnen veranderen. Daar moeten we nog goed over nadenken. We verwelkomen nieuwe leden wel, maar we willen niet dat mensen gaan afwachten totdat de coöperatie winst gaat maken. Als het gaat lopen zoals we hopen dan kunnen we gaan uitbreiden”
Streekproducten met een natuur imago
De leden van de zuivelcoöperatie willen hun producten in de directe omgeving van het gebied afzetten. Kuiper “In potentie zit in Amsterdam een grote groep klanten. Het slagen van het project hangt af van of we voldoende afnemers kunnen vinden.
We hebben al veel contacten gelegd met potentiele afnemers. Bijvoorbeeld met groothandel de Kweker, die levert aan de kleine horeca en handel in Amsterdam. We hopen ook op grotere horeca, kantines en supermarkten. We hebben bijvoorbeeld contact met een keten met 16 supermarkten in Amsterdam”
Op de vraag welk verhaal de boeren willen vertellen over hun producten zegt Kuiper “Het eerste wat het product speciaal maakt is dat het uit de eigen streek komt. Daaruit volgt de rest van het verhaal. Amstelland is het gebied waar de Amsterdammers het buiten zijn beleven. We willen laten zien dat ze door de zuivel te kopen zich direct verbinden met hun omgeving.
Via een website laten we de consumenten zien wie hun boeren zijn en hoe ze hun bedrijf voeren. Daardoor ontstaat een band. De boodschap is: deze boeren spannen zich extra in om het landschap mooi en waardevol te maken, met bloemen en met vogels. Daar doen de boeren alles voor en als je onze producten koopt ben je onderdeel van het proces. Honderd procent van de winst gaat naar extra inspanningen voor de natuur.”
Efficiënt systeem van kleinschalige verwerking
In Ouderkerk aan de Amstel kwam een geschikt pand beschikbaar, dat door de coöperatie is gehuurd. Inmiddels is het pand ingericht en zijn de machines besteld Deze moeten nog geïnstalleerd worden. Kuiper “De inrichting van het pand bleek een meer tijdrovende klus te zijn dan we hoopten. Al met al hebben we wel een jaar verloren. Maar met het pand in Ouderkerk aan de Amstel zijn we zeer tevreden”
De coöperatie heeft een nieuw en efficiënt systeem voor kleinschalige verwerking van zuivel opgezet. De POP3-subsidie voor Fysieke Investeringen heeft bijgedragen aan het opzetten van het fabriekje. Het project Amstelgoed Natuurzuivel is belangrijk voor meerdere maatschappelijke doelen:
- Versterken landschap en biodiversiteit
- Lokale verwerking en daarmee minder transport
- Dichten kloof tussen boer en burger
- Een nieuw verdienmodel voor de boer
Het is daarmee een mooi voorbeeld van wat met de maatregel voor fysieke investeringen kan worden bereikt.
