Tussentijdse evaluaties POP3: Wat hebben we geleerd
Het Regiebureau POP heeft op verzoek van de Europese Commissie het plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3) gedurende 2014-2018 geëvalueerd.
POP3 loopt van 2014 tot 2020. Het doel van deze tussentijdse evaluatie is leren van de afgelopen periode en die lessen meenemen naar de volgende periode. De rapporten zijn nu beschikbaar.
Tussenevaluatie per thema
De tussenevaluatie is per thema uitgevoerd door Bureau Bartels, Wageningen University & Research (WUR), Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en Ecorys. De thema’s zijn:
- Innovatie
- Concurrentieverbetering
- LEADER
- Agrarisch natuur- en landschapsbeheer
- Water
- Het Netwerk platteland.
De evaluatie van laatstgenoemd thema betreft een zelf-evaluatie door de National Support Unit (NSU), onderdeel van het Regiebureau POP. De NSU heeft als rol het Netwerk platteland te faciliteren en verbinding te bewerkstelligen.
De resultaten van de tussenevaluatie zijn vooral kwalitatief van aard en gebaseerd op interviews en enquêtes. Dat komt doordat in deze fase van het programma harde, feitelijke resultaten nog niet bekend zijn.
Innovatie
Dankzij de maatregel ‘Samenwerking voor innovatie’ ontstaan regionale kennishubs die een belangrijke basis kunnen vormen voor toekomstige ontwikkelingen binnen de regio. Leerpunt uit de evaluatie is dat mogelijk landelijk baanbrekende innovaties worden gemist, vanwege de regionale opzet.
Tussentijdse evaluatie innovatie POP3
Concurrentiekracht
De belangstelling onder agrarisch ondernemers voor de subsidies op fysieke investeringen gericht op duurzaamheid, klimaat en water is groot; zelfs groter dan aan geld beschikbaar is. Hierbij neemt de regeling voor jonge landbouwers een belangrijke plaats in.
Een belangrijke aanbeveling is het aantal afwijzingen te verminderen door betere begeleiding aan de voorkant.
Tussentijdse evaluatie concurrentiekracht POP3.
LEADER
In het programma LEADER zijn 20 Lokale actiegroepen (LAG's) aan de slag met de uitvoering van het programma. Zij doen dit aan de hand van een zelfgeschreven en goedgekeurd plan.
De uitvoering van LEADER verschilt sterk per regio, zowel de bottom up-aanpak als de regelgeving en financiering. Leerpunt uit de tussenevaluatie LEADER is dat de meerwaarde van de LEADER-aanpak beter voor het voetlicht gebracht kan worden bij bestuurders en potentieel begunstigden. Ook de kennisdeling tussen goedlopende LAG's en minder presterende LAG’s verdient aandacht.
Tussentijdse evaluatie LEADER POP3
Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb)
De evaluatie is een tussentijdse beoordeling van de voortgang van het ANLb. In 2020 vindt een nationale evaluatie van dit thema plaats. De evaluator vindt het aannemelijk dat het collectieve stelsel van boeren dat gehanteerd wordt voor de uitvoering van ANLb bijdraagt aan een betere biodiversiteit.
Uit de evaluatie komt ook naar voren dat het ANLb-systeem van collectieven – momenteel zijn dat er 40 – steeds hoger op de provinciale agenda staat. De provinciale actieplannen voor de verbetering van condities voor boerenlandvogels vormen een goede basis. De plannen kunnen dus ook benut worden voor de gebieden die niet zijn opgenomen in het systeem van collectieven.
Water
Het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) is bezig met het opstellen van een Nationale analyse water, die waarschijnlijk eind 2019 uitkomt. De analyse wordt opgesteld ter voorbereiding van het derde stroomgebiedsplan en het achtste actieprogramma Nitraat.
Deze tussentijdse rapportage beschrijft de probleemstelling rondom waterkwaliteit en de maatregelen die lopen. Een van de instrumenten om de waterkwaliteit te verbeteren is het instrument POP.
Het PBL heeft geconcludeerd dat het teveel aan nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen nog veel actie vraagt van de landbouwsector. Die is nodig om de doelen op het gebied van waterkwaliteit te halen die voor 2027 gesteld zijn.
Bijdrage POP3 aan verbetering waterkwaliteit
Netwerk Platteland
Het netwerk platteland is essentieel voor een soepel verloop van en kennisverspreiding over het POP. De NSU heeft hierin een faciliterende, inspirerende en verbindende rol. In de tussenevaluatie is gekeken hoe het netwerk platteland functioneert binnen de thema's van het POP en hoe de rol van de NSU hieraan bijdraagt.
Geconcludeerd kan worden dan de NSU een goede verbindende rol speelt binnen het netwerk, maar dat deze rol meer zichtbaar mag zijn.
Evaluatie Network Support Unit
Een samenvatting van de vijf evaluaties volgt later deze zomer onder de titel ‘Hoofdlijnen evaluaties 2019’. Zodra de uitgave beschikbaar is, wordt deze verspreid via een nieuwsbericht
