Schat voor de toekomst: het zeldzame landbouwhuisdier
Binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is er de regeling ’Behoud van zeldzame landbouwhuisdierrassen’ (ZLH). De regeling is er voor houders van zeldzame runder-, schapen- en geitenrassen. Theo Warmerdam is melkveehouder met Blaarkoppen en ziet de financiële ondersteuning als een beloning voor het houden van dit zeldzame ras. Gerrit Tacken is voorzitter van Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH): “Dit helpt houders van zeldzame rassen.”
Theo Warmerdam uit Warmond bij Leiden is uitgesproken fan van ‘zijn’ zeldzame Blaarkoppen. “Het zijn prachtige dieren met veel gunstige eigenschappen.” Moeiteloos somt hij op: “Het zijn sterke en robuuste dieren met een goede vruchtbaarheid, ze zijn zelfredzaam, zijn heel efficiënt in het omzetten van voer en ze hebben een goede restwaarde in de vorm van vlees.” Hij vervolgt: “Er is maar één nadeel aan deze koe, ze produceren wat minder melk dan de hoogproductieve rassen.” Theo’s dieren passen ook goed in de omgeving. Ze vertellen het verhaal van vervlogen tijden, toen Blaarkoppen alle weilanden rond Leiden bevolkten en de Leidse zuivelindustrie bloeide. “Mijn dieren zijn levend erfgoed.”
Dieren voor de toekomst
De zeldzame landbouwhuisdierrassen zijn niet alleen uithangborden van onze geschiedenis, ze spelen ook een belangrijke rol naar de toekomst toe. Deze dieren vertegenwoordigen een genenpool met eigenschappen die bij moderne, hoogproductieve rassen vaak niet meer aanwezig zijn. Denk aan robuustheid, maar ook het efficiënt verteren van kwalitatief minder goed voer. Voor de lange termijn is het verstandig om die genetische diversiteit te behouden, bijvoorbeeld als productieomstandigheden veranderen.
Warmerdam voegt toe: “Daarnaast zijn de zeldzame rassen vaak uitermate geschikt voor toekomstbestendige landbouw, zoals extensieve of natuurinclusieve landbouw.” Warmerdam melkt ongeveer 50 koeien en is daarmee zo’n melkveehouder. De melk van zijn koeien verwerkt hij tot kaas en boter, die hij in een korte keten verkoopt aan restaurants, speciaalzaken en consumenten.
“Doe mee!”
Zeldzame landbouwhuisdieren zijn de moeite van het bewaren waard en de regeling ‘Behoud van Zeldzame landbouwhuisdierrassen’ ondersteunt daarbij. De regeling is beschikbaar voor eigenaren van zeldzame runder-, schapen- en geitenrassen, zowel houders met alleen zeldzame huisdierrassen als bedrijven met enkele GrootVeeEenheden (GVE) aan zeldzame rassen. Warmerdam: “De financiële tegemoetkoming is voor mij een extra steuntje in de rug.”
Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH) zet zich in voor het behoud van de oorspronkelijke Nederlandse landbouwhuisdieren. Want al deze lokale rassen hebben het moeilijk, de populaties zijn klein en kwetsbaar. SZH heeft de indruk dat er houders van zeldzame landbouwhuisdierrassen zijn die nog niet hebben deelgenomen aan de regeling. Voorzitter Gerrit Tacken van SZH: “We roepen hen op om mee te doen. Met elkaar kunnen we onze zeldzame rassen beter beschermen.”
Voor 2025 wordt overwogen om het minimum aantal GVE voor deelname aan de regeling te verlagen. Dat is goed nieuws voor bijvoorbeeld melkveebedrijven die, naast de meer gangbare rassen, enkele GVE zeldzame rassen hebben.
SZH: vraagbaak
Tacken: “Houders van deze rassen doen een inspanning voor het behoud van deze dieren. Ze zijn lid van het stamboek, steken er tijd en energie in om goede dek- of inseminatiecombinaties te maken, zodat de kans op inteelt zo klein mogelijk is. Ze bezoeken stamboekkeuringen, moeten geboortes en andere informatie niet alleen doorgeven aan I&R, maar ook aan het stamboek. Dat allemaal mag best beloond worden.”
De SZH zorgt voor de herkenning van de zeldzame dieren in de I&R-bestanden, zodat de houder in aanmerking kan komen voor de regeling. Maar de stichting vervult ook de rol van vraagbaak. Tacken: “Eigenaren die hulp nodig hebben bij de aanvraag moeten vooral contact met ons opnemen. Wij helpen hen graag.”
GLB
Het GLB kent naast de regeling voor de zeldzame landbouwhuisdierrassen nog andere regelingen die mogelijkheden kunnen bieden om met zeldzame landbouwhuisdierrassen te gaan werken, zoals investeringen, kennis en innovatie. Op www.netwerkplatteland.nl staat meer informatie over de verschillende mogelijkheden van het GLB.
