Jonge boeren en tuinders
We kunnen niet zonder jonge boeren en tuinders. Zij worden in het GLB gesteund met vestigingssteun bij overname. Ook worden er middelen beschikbaar gesteld voor vernieuwende projecten om generatiewisseling te bevorderen. Tot slot krijgen jonge landbouwers een verhoogde subsidie bij investeringsregelingen.
In heel Nederland is sprake van een toenemende vergrijzing van de populatie boeren, wat maakt dat een voldoende instroom van jonge boeren nodig is om de landbouw in Nederland vitaal en concurrerend te houden.
Voor jonge boeren is het financieel problematisch om nieuwe activiteiten op te zetten en tot ontwikkeling te brengen. Jonge boeren hebben bij de start van hun bedrijf vaak te maken met hoge lasten. Voor zij-instromers zijn de overnamekosten in veel gevallen extra hoog, omdat zij – in tegenstelling tot overnemers in familiaire kring – een bedrijf meestal niet onder de marktwaarde kunnen kopen.
Vestigingssteun jonge boeren
Deze regeling ondersteunt jonge boeren bij het starten of overnemen van een landbouwbedrijf. Op basis van een bedrijfsplan wordt bepaald hoeveel steun de jonge boer kan krijgen.
Dit is nodig omdat de generatievernieuwing in de Nederlandse landbouwsector wordt belemmerd door de hoge overnameprijs van landbouwbedrijven. Jonge ondernemers moeten grote financiële risico's nemen op jonge leeftijd als zij een landbouwbedrijf willen overnemen of starten. Daar kunnen zij de steun goed bij gebruiken.
De hoge overnamekosten hangen samen met de hoge grondprijs (hoogste grondprijs in de EU) en dure opstallen in Nederland. In de Nederlandse situatie worden landbouwbedrijven (92% gezinsbedrijven) veelal overgenomen door een kind van de landbouwer (39%). Voor zij-instromers zijn de overnamekosten in veel gevallen hoger, omdat zij in tegenstelling tot overnemers in familiaire kring, meestal niet een bedrijf onder de marktwaarde kunnen kopen.
Bij de aanvraag is een bedrijfsplan vereist.
Extra investeringssteun voor jonge boeren
Omdat de meeste jonge boeren na de overname of bedrijfsstart weinig financiële ruimte over hebben om te investeren in het moderniseren en verduurzamen, worden zij extra ondersteund bij het doen van investeringen. In de vorige programma’s hebben provincies hiervoor de subsidieregeling ‘Jonge Landbouwers’ (JOLA) opengesteld. In het GLB 2023-2027 wordt deze steun opnieuw via provincies gegeven.
Samenwerking voor generatievernieuwing
Met deze regeling worden ideeën van samenwerkingsverbanden ondersteund die zich richten op twee knelpunten 1) kansen voor zij-instromers en 2) toegang tot grond. Voor zij-instromers is het moeilijk om bedrijven over te nemen of te starten. Projecten kunnen zich richten op nieuwe bedrijfsconstructies, waarbij het eigenaarschap en de exploitatie gescheiden zijn of op het in contact brengen van landeigenaren en zij-instromers. Projecten die zich richten op de toegang tot grond kunnen ook gaan over nieuwe pachtsystemen of over alternatieve financieringsbronnen voor de aankoop of pacht van grond.
