Kansrijke vergroening in het nieuwe GLB

Alle weilanden veranderen in kruidenrijk grasland bijvoorbeeld, wat binnen agrarisch natuurbeheer valt, is vele stappen vooruit in  soorten rijkdom. Maar het is ook ingrijpend voor de bedrijfsvoering.

Er zijn mogelijkheden waarmee je wat minder stappen vooruit zet, maar die ook minder aanpassing vergen en dus door meer boeren genomen kunnen worden.” Aan het woord is Wouter Rozendaal, van Aequator, die de drie collectieven begeleidde in het uitpluizen van de mogelijkheden van het nieuwe GLB.

Hoe? Zo!

In 2019 startte met POP3-subsidie in de provincies Groningen en
Friesland de GLB-pilot Hoe? Zo!.

Doelen:

• Het onderzoeken van de rol van agrarische collectieven bij de ecoregelingen.
• Het nieuwe GLB goed laten aansluiten op bedrijfsvoering en gebieden.
• Zo min mogelijk regels en lastendruk.

Praktisch uitvoerbare regelingen

Samen met boeren uit de regio en andere partijen zoals waterschappen,
bespraken de collectieven welke regelingen nou echt hout snijden en praktisch uitvoerbaar zijn, zonder al te veel regels en kosten. Voor 110 boeren is een bedrijfsplan gemaakt met vergroenende maatregelen.

Een van de boeren die aan de pilot deelneemt, is Bert Oosterhof, akkerbouwer uit Startenhuizen, tien kilometer van de Groningse waddenkust. Voor hem waren vergroeningsregelingen en agrarisch natuur- en landschapsbeheer tot nu toe niet opportuun. “Maar aan deze pilot wilde ik graag meedoen. Het lijkt me prettiger om vanuit de praktijk mee te denken, dan dat iets vóór je bedacht wordt. Ik hoop dat dit voorkomt dat de EU onpraktische regelingen voorschrijft.”

Zwaluwen

Sinds dit jaar heeft Oosterhof de buitenste drie meter van zijn percelen
met bloemen ingezaaid. “Het is goede PR, het voorkomt dat ik dicht bij de sloot spuit en er komen echt verrassend veel vlinders en andere insecten op af. Bijkomend effect: het stikt van de zwaluwen op de boerderij. Dat vind ik mooi.”

Ook heeft hij voor het eerst een perceel met groenbemester braak
laten liggen. Tot september past hij hier geen gewasbescherming toe.
“Ik verwacht een betere bodemstructuur volgend jaar, maar ook meer
onkruid.”

Puntenlijst

Uit de gesprekken is een lijst kansrijke maatregelen gekomen, die
boeren van harte bereid zijn te nemen, mits er een reële vergoeding
tegenover staat voor het extra werk en de gederfde inkomsten. Rozendaal: “Het zijn maatregelen die verder gaan en meer effect
hebben dan de huidige vergroeningsregelingen én die voor alle boeren
openstaan.”

Daarnaast is een puntensysteem bedacht dat ervoor kan zorgen dat
het effect voor het milieu, klimaat of de biodiversiteit groter wordt.
Bijvoorbeeld doordat boeren maatregelen combineren, of aansluiten
bij de buren die dezelfde maatregel nemen. Dat levert een bonus en
daarmee een extra vergoeding op. “De regelingen zijn vrijwillig. Dat
puntensysteem lijkt binnen deze pilot een goede extra stimulans te zijn”,
zegt Rozendaal.

Gedurende de pilot hebben de collectieven ondervonden dat ze het beste als adviseur fungeren. Rozendaal: “Alleen als een soort regionale RVO het geld verdelen past hen niet, collectieven willen van toegevoegde waarde zijn voor boeren.”

De bevindingen worden via een koepelproject van zeven samenwerkende pilots ingebracht bij de overheden die de Nederlandse
invulling van het Brusselse beleid uitwerken. Brussel zal met die invulling moeten instemmen.

Nieuw GLB

Vanaf 2023 verandert het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie. Wat veranderen moet is de effectiviteit van de vrijwillige ecoregelingen en de aansluiting van deze ecoregelingen - die boeren zelf invullen - bij het agrarisch natuuren landschapsbeheer – dat agrarische collectieven uitvoeren.

In de pilot ‘Hoe? Zo!’ onderzochten drie noordelijke collectieven (Noardlike Fryske Wâlden, Groningen-West en Midden-Groningen) hoe dit zou kunnen en welke rol zij daarbij kunnen spelen. Kijk voor meer informatie op de website van de Noardlike Fryske Wâlden.