De natuur helpt bij bodemziekten

Er wordt daarom naarstig gezocht naar effectieve en betaalbare methodes om grondgebonden ziektes te bestrijden. In het POP3-project ‘BRIzonder’ werkt Henk Meints aan een biologisch alternatief. Saskia Houben zorgt met het Thematic Network ‘Best4Soil’ dat beschikbare natuurlijke methoden worden gepromoot. Beiden vertellen over hun project.

Best4Soil

Saskia Houben werkt bij Delphy als projectleider aan verschillende projecten, waaronder Best4Soil. Het project is eind 2018 gestart en loopt door tot september 2021. Houben: “In Best4SOIL stimuleren we maatregelen voor de beheersing van bodemziekten en -plagen die al klaar zijn voor gebruik.

De praktijk informeren we daarover op een onafhankelijke manier en zodanig dat de informatie voor de verschillende omstandigheden in Europa (klimaat, bodemtype, etc.) toepasbaar is. Naast een goede gewasrotatie promoten we vier best practices om de bodem gezond te krijgen en te houden.”

Vier best practices van Best4Soil

De vier best practices zijn:

• compost en organische stof;
• groenbemesters en bodembedekkers;
• anaerobe grondontsmetting (ASD - Anaerobic Soil Desinfestation);
• (bio)solarisatie (afdekken met folie onder felle zon, waardoor sterke temperatuurverhoging optreedt).

“De eerste twee zijn preventieve methodes, de laatste twee zijn curatief. We schrijven hier factsheets voor, maken video’s, houden evenementen en maken een database en een tool op de website van Best4Soil.” Met behulp van deze database en de tool kunnen gebruikers een optimaal bouwplan opstellen. Bekijk de video voor meer informatie over het doel van Best4soil.

Bodem resetten bestrijdt meest enge ziektes

Henk Meints werkt bij een klein bedrijf in Wageningen, Thatchtec. Hij houdt zich daar bezig met technologie ontwikkeling op het gebied van anaerobe grondontsmetting (ASD) en specifiek met het door ontwikkelen van ‘bodem resetten’.

Perspectief ASD

Over het perspectief van ASD stelt Henk: “Op internationaal wetenschappelijk niveau wordt de Nederlandse uitvinding van eiwit gebaseerde ASD steeds meer omarmd. Andere vormen van de behandeling van zieke grond kennen tegenvallende resultaten. We kunnen constateren dat de ziektedruk in de bodem bij verschillende teelten toeneemt. Met onze aanpak kunnen we zelfs de meest enge ziektes eronder houden.”

Het gebruik van chemische grondontsmetting met Metam-natrium is in Nederland inmiddels geminimaliseerd. Meints: “In de lelieteelt heeft men vanwege de hoge kostprijs afstand genomen van dat middel. Bij telers daalt het besef steeds verder in dat chemie niet meer de weg is, maar dat ASD de toekomst heeft.”

Hoe ziet de toekomst eruit wat betreft plantgezondheid?

Beiden geven aan dat we veel meer gebruik gaan maken van natuurlijke processen. Telers worden veel bewuster van het belang van het opbouwen van het bodemleven, zodat de bodem veel weerbaarder is. En als de bodem toch ziek wordt kunnen de ziektes door bijvoorbeeld anaerobe technieken worden bestreden.

Zowel Meints als Houben geven aan dat hun drive om met bodemgezondheid bezig te zijn ligt bij het veel meer gebruiken van natuurlijke processen en het ontwikkelen van weerbare landbouwproductiesystemen. De maatschappij gaat steeds meer vragen om meer natuurinclusieve landbouw en middelen worden beperkt.

Meer over Best4Soil

Best4Soil is een samenwerkingsproject van partners uit acht Europese landen. Op de vraag wat de waarde is van deze internationale samenwerking zegt Houben: “In Nederland is al veel kennis aanwezig, maar dat is ook in andere landen het geval. In de database van Best4Soil wordt informatie uit heel Europa samengebracht.

Elke regio in de EU moet kunnen vinden wat voor hen van belang is.” “In Best4Soil geven wij de feiten weer, de telers moeten zelf de besluiten nemen. Wat zou Best4Soil volgens Meints moeten doen? “De telers breed informeren, maar als bij een teler de bodemziekten sterk zijn gestegen moet je durven een gericht advies te geven. Mijn ervaring is dat telers, waar het water tot aan de lippen staat, een gericht advies nodig hebben en dan goed luisteren.”

BRIzonder: combinatie van zuurstofloosheid en toepassen van organische stof

Meints: “In het project BRIzonder in Noord-Holland is land onder water zetten (innundatie) het uitgangspunt. Water is een enorm goed gasslot. Met alleen innundatie gebeurt er niets, maar in combinatie met een specifieke organische stof kunnen we een groot effect meten.

De stof die wij gebruiken heet Herbie. Deze bestaat volledig uit plantaardig materiaal en het heeft alle bouwstenen in zich om bacteriën snel te laten vermeerderen. Compost is minder geschikt, want dat bouwt het bodemleven niet op.”

“We zijn het systeem nu zodanig aan het perfectioneren en proberen de achterliggende mechanismen te doorgronden, zodat we de telers een goed advies kunnen geven. En natuurlijk willen we ook een interessant kostenplaatje maken.”

ASD met Herbie als een vruchtwisselingssysteem?

Aan het eind van het gesprek stelt Meints de vraag: “Durven we ASD/Herbie te zien als een vruchtwisselingssysteem? Ik durf te stellen dat onze werkwijze een beter effect op de bodem heeft dan een jaar graan telen. We zorgen in een korte tijd dat het bacterieleven groeit en dat de ziektes worden weggedrukt. Dit kan zelfs betekenen dat een intensiever bouwplan mogelijk is met bijvoorbeeld elk jaar aardappelen.”

Houben vindt dit een interessante denkwijze, en kan zich voorstellen dat het goed aansluit op Best4Soil wanneer de achterliggende mechanismen zijn doorgrond, maar een dergelijke (curatieve) methode gebruiken om heel intensief te telen heeft niet haar sympathie. In Best4Soil wordt dan ook ingezet op een pakket van preventieve maatregelen en aanvullend de curatieve methoden zoals ASD.