Win-win-win bij vrijwillige kavelruil Hardenberg

In 2017 startte met POP3-geld in de provincie Overijssel het project Vrijwillige kavelruil. Looptijd: 2 jaar. Doelen:

• 90 hectare grond vrijwillig ruilen; is uiteindelijk 130 hectare geworden!
• Grotere huiskavels, minder veldkavels en in sommige gevallen een betere waterhuishouding.
• Lagere kosten voor agrariërs.
• Meer mogelijkheden voor agrariërs om zich richting kringlooplandbouw te ontwikkelen.
• Minder landbouwverkeer op de weg en daarmee een betere verkeersveiligheid.

Zie ook de video op het Youtube-kanaal van Stimuland.

Met 130 hectare vrijwillig geruilde kavels ten noorden van Hardenberg is het oorspronkelijke doel van 90 hectare meer dan gehaald. En dat binnen de voorgenomen termijn van twee jaar.

Waarom liep het hier zo lekker? Roetert: “Dat is vooral de verdienste van de kavelruilcoördinator, Seine Grefelman. Met 49 grondeigenaren was het nogal een puzzel die moest worden gelegd.” Goede ondersteuning vanuit het gebied zelf is ook essentieel: medewerking van de gemeente, maar ook van een speciale commissie van personen die het gebied en de historie goed kennen.

Aanleiding was, zoals zo vaak, losse eindjes uit een vorig ruilverkavelingsproject. “Grond die bij een vorige kavelruil net buiten het gebied viel, hebben we in deze ruil wél meegenomen.”

POP betaalt de puzzel

Voor het leggen van de puzzel is de POP-subsidie bedoeld. Een van de POP-thema’s is het versterken van de agrarische bedrijfsstructuur. Ook de gemeente Hardenberg heeft bijgedragen. De eigenaren betaalden de notariskosten van de grondoverdracht.

Rijke oogst

Meer huiskavels, grotere huiskavels, minder veldkavels, een betere waterhuishouding, lagere kosten voor de boeren, meer mogelijkheden voor kringlooplandbouw, een betere verkeersveiligheid en meer toerisme en natuur. Dat is de oogst van dit project.

“Sommige boeren hadden stukken land 13 kilometer van de boerderij. Daar ga je geen koeien weiden, hooguit wat jongvee. Meestal gebruiken boeren zo’n perceel voor maïs. Door grotere en meer kavels aan huis te creëren, bij de boerderij, ontstaat winst aan alle kanten. Er komt een groter oppervlak om melkkoeien in de wei te laten lopen. Dat stimuleert kringlooplandbouw; er is minder krachtvoer en kunstmest nodig.

Het scheelt de boer ook kosten en arbeid. Hij hoeft geen gras van elders de stal in te halen, hij hoeft niet op pad om ver weg een perceel te bewerken. Bovendien is er meer ruimte voor vruchtwisseling”, somt Roetert de voordelen op.

Een aantal boeren heeft op de samengevoegde percelen de watergangen verplaatst, waardoor de aan- en afvoer van water verbeterd is. Voor de omgeving is de kavelruil ook gunstig. Het scheelt voor scholieren en plezierfietsers als er op smalle landweggetjes minder verkeer van maïshakselaars en zware wagens is.

Rogge-akker voor de bakker

Een van de 49 deelnemers aan de ruilverkaveling is Johan Slatman, van bakkerij Slatman in Ane. Hij teelde op een perceel van 1,2 hectare Sint Jansrogge, een oud roggeras, waarvan hij het meel gebruikt in zijn bakkerij. Dat perceel was erg nat. In deze kavelruil schoot er vlakbij de bakkerij een incourant stuk land over, met rare hoeken, maar wel droger. “Die 1,5 hectare heb ik gekocht en daarop teel ik nu de rogge.”

Van het oude perceel heeft Slatman een plas/dras-gebied gemaakt, waar weidevogels kunnen fourageren. Het ligt langs de weg. “Ik zie mensen regelmatig stoppen om naar de vogels te kijken. De kleine plevier heb ik dit jaar voor het eerst gezien.”

Langs het nieuwe perceel heeft de bakker bloeiende akkerranden gezaaid. Daar komen veel dieren op af, van insecten tot reeën. Het ligt langs een fietspad. “Die bloeiende strook is een mooi gezicht. Ik hoef van deze percelen niet te leven, ik teel rogge voor de lol. Allebei de stukken land liggen vlak bij huis. Mijn vrouw wandelt er elke dag.”