Keverklapper kan duurzamer telen aanlokkelijk maken: “Het werkt niet om te roepen wat boeren fout doen, je moet ze verleiden om het anders te doen.”
Blogs en artikelen
Toen Joris van der Kamp een jaar aardappelboer was, kreeg hij een idee om zonder gif van de coloradokever af te komen. In mei won zijn idee de Europese innovatieprijs EIP-AGRI.
Als je ouders geen boerderij hebben, hoe word je dan boer? Dat vroegen Joris van der Kamp en zijn vrouw zich af. Joris werkte al jaren een dag in de week op een melkveebedrijf – en vond dit fantastisch. Zijn vrouw volgde een opleiding tot biologische boer aan de Warmonderhof, beiden hadden gestudeerd in Wageningen.
Het duo maakte een Europese rondgang langs jonge mensen die de droom hadden gerealiseerd om vanuit het niets boer te worden. Met een camera in de aanslag. Aan het eind van de reis was Joris filmmaker.
Kale planten
Joris: “Toch wilden we het boeren een jaar proberen. Ik zocht een teelt die ik naast het filmen kon doen, geen product dat je dagelijks moest oogsten. Het werden aardappelen. In dat jaar als biologische aardappelboer kwam ik de coloradokever tegen. Ik probeerde van alles om ze uit het gewas te krijgen. Maar aan het eind van de zomer waren alle aardappelplanten kaal.”
Keverklapper
Om andere redenen stopte het paar kort daarna met boeren, maar één ontdekking liet Joris niet los: “Als je tegen de aardappelplant tikt, laten de coloradokevers zich vallen en houden ze zich een tijdje dood. Ik dacht: daar kun je wat mee.”
Hij zocht een team om dit idee mee uit te werken. Samen met drie akkerbouwers en de technisch tekenaars en machinebouwers van Fieldworkers ontwikkelde Joris een ‘keverklapper’, de Colorado Beetle Catcher. “Dat apparaat hang je voor aan je trekker als je toch het land op moet, bijvoorbeeld om ruggen te maken. Met flappen schudt het de kevers uit de planten in een opvangbak. Het mooie is dat andere – nuttige – insecten en spinnen uit de bak klimmen of vliegen. De coloradokevers niet. Na een tijdje kan de bak vol water en verdrinken ze. In één werkgang ruimt het apparaat al tachtig procent van de kevers en larven op. Uiteindelijk werk je zo toe naar een ziektedruk waarbij je de machine ook eens een jaar in de schuur kunt laten.”
Twintig verkocht
De groep kreeg POP3-subsidie, ze haalden de vakbladen, minister Schouten noemde het apparaat als voorbeeld, RVO zette het op de lijst voor milieuinvesteringsaftrek. Dit jaar heeft Fieldworkers er twintig verkocht, waarvan één in de Verenigde Staten en één in Canada. Er is inmiddels ook een kleine, goedkopere variant gebouwd en getest bij tuinbouwbedrijven met kleinere percelen aardappels. “Het ontwikkeltraject is ongelooflijk snel gegaan. Iedereen werkte er enthousiast aan mee. Na een jaar constateerde een van de akkerbouwers dat we al iets hadden dat zo’n beetje praktijkrijp was.”
Kick
Begin mei won de ontwikkelgroep de Europese landbouwinnovatieprijs EIP-AGRI. “Regieorganisatie Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) zag in ons echt een kanshebber en wilde ons helpen bij de aanmelding. Dat was heel vleiend, maar ik had wel wat aansporing nodig om er tijd in te willen steken. Al met al was ik er vier dagen mee bezig en het ophalen van de prijs in Portugal kostte ook vier dagen. Dat moet je je wel realiseren als je mee wilt doen aan zo’n wedstrijd, maar het was de moeite waard”, vertelt Joris.
Van de ongeveer drieduizend innovatieprojecten van ontwikkelgroepen die zijn gesteund met Europees geld, zijn er circa 250 ingediend voor de EIP-AGRI. Daarvan zijn er vijf genomineerd. “De inspiratie, ideeën en contacten die ik heb opgedaan zijn ongekend. Ook zonder te winnen is het de moeite om erbij te zijn als genomineerde. Maar wat wás het een kick om te winnen! Het is een prijs voor ons samen. Jammer genoeg kon de rest van de ontwikkelgroep niet mee naar Portugal”, zegt Joris.
Extra impuls
“Voor mezelf vergroot deze prijs het vertrouwen in mijn ideeën en capaciteiten als projectleider. Ik borrel altijd over van de ideeën en vaak loop ik net iets te ver voor. Voor dit apparaat was de tijd precies rijp. En natuurlijk werkt het voor de verkoop van Fieldworkers. De bekendheid van de machine is in heel Europa toegenomen.”
Alternatief bieden
De aardappelteelt is wereldwijd een grote teelt en de coloradokever is overal een groot probleem. “Het zijn echt niet alleen donkergroene boeren die de gewasbescherming schoner willen. Innovaties als deze maken het mogelijk om duurzamer te boeren, met meer kennis van de levenscyclus van de kever en met een goed resultaat. Het werkt niet om te roepen wat boeren fout doen, je moet ze verleiden om het anders te doen. Goede alternatieven bieden. Ik denk dat innovaties op die manier boeren over de streep trekken.”
